Asgari Ücretin Artışı Sonrası Zam Derlemesi: Öğrencinin Bütçesi
m.güneş
Türkiye’de her yıl olduğu gibi, yeni yıl ile birlikte asgari ücrete yapılan zam, beraberinde tüketim ürünleri ve hizmetlere yansıyan artışları da getirdi. Asgari ücretteki bu artışın öğrencilere etkisi mercek altına alındığında, dikkat çeken bir tablo ortaya çıkıyor.
Asgari ücretteki artış ve burslara yansıyan zam oranları
2023 yılında uygulanan işçi minimum maaş tutarı 11.402,32 TL olarak belirlenmişti. Ancak, 2024 için Asgari Ücret Tespit Komitesi tarafından belirlenen %49’luk zam oranıyla birlikte, asgari ücret net 17.002,12 TL’ye yükseldi.
2023 yılı itibarıyla lisans, yüksek lisans ve doktora bursları sırasıyla 1250 TL, 2500 TL ve 3.700 TL idi. 2024 yılında ise lisans burs kredisi %60 oranında bir zamla 2.000 TL’ye, yüksek lisans burs kredisi 4.000 TL’ye, doktora burs kredisi ise 6.000 TL’ye çıkarıldı. Dolayısıyla güncel olarak burs/kredi alan bir lisans öğrencisinin günlük bursu 66TL’ye tekabül etmektedir.
Lakin, asgari ücret zammı bu yılın Ocak ayında gerçekleşirken öğrenci burslarına yapılan zamlar geçtiğimiz yılın Ekim ayında uygulanmıştı. Dolayısıyla asgari ücret zammının ardından gelen ve gelecek olan diğer zamlar sonucu öğrencinin alım gücünün düşmesi oldukça yüksek bir ihtimal.
Yılın ilk günlerinde gelen birtakım zamları inceleyelim:
Diğer zam oranları ve etkilenen alanlar
- ÖSYM, 2023’te 185 TL olan sınav ücretine yüzde 164’lük bir zam gerçekleştirdi. Yeni sınav ücreti 490 TL oldu, bu da öğrencilerin eğitim maliyetlerini önemli ölçüde etkiledi.
- Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde 11 TL olan yemekhane ücreti dönem sonunda 16 TL’ye yükseltildi (%45 oranında bir zam). Bu da öğrencilerin günlük giderlerini artıran bir diğer faktör oldu. 66TL’lik günlük burs/krediden MSGSÜ öğrencisinin cebine kalan miktar 50TL.
- Boğaziçi Üniversitesi’nde kahvaltıya %50, öğlen ve akşam öğünlerine ise %33 oranında bir zam daha yapıldı. Güncel olarak kahvaltı 15 TL, öğle ve akşam yemekleri ise 20 TL. Bir ay boyunca (30 gün) her gün yemekhaneden 3 öğün yemek yicecek bir Boğaziçi öğrencisinin aylık yemekhane gideri 1650 TL. Burs’tan geriye kalan da 350 TL. üç öğün yemeği günlük burs miktarından düşersek ise 11TL kalıyor.
- İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa’da lisans öğrencilerine uygulanan yemekhane ücretine %33.3 oranında bir zam yapıldı ve yeni ücret 21 TL olarak belirlendi. Öğrencinin günlük bursundan geriye kalan 45TL.
Öğrencinin olası bazı masrafları
- Bir zincir kahvecide latte fiyatı 65TL. Dolayısıyla, MSGSÜ, Boğaziçi ve İstanbul Üni. öğrencileri yemekhane çıkışı bir kahve içmek isterlerse günlük bursları yetmiyor.
- Belediyeye bağlı ucuz bir büfeden alınacak tost 60TL. Üç öğrencinin de parası yetmiyor.
- En ucuz sinema bileti 90TL. Hiçbir öğrenci gidemiyor.
- Şehir Tiyatrolarından bir bilet 50TL. İstanbul ve Boğaziçi öğrencisi gidemiyor.
Bu zam derlemesi, asgari ücretin artışının öğrencilerin bütçesine olan etkilerini gösteriyor. Öğrenciler, eğitim ve yaşam giderlerindeki bu artışlar karşısında ekonomik sıkıntılar yaşayabilirler. Bu durum, ekonomi politikaların öğrenci dostu olup olmadığının da bir göstergesi olarak ön plana çıkıyor.