m.güneş

20 Eylül 2007 tarihli ve 26649 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan Boğaziçi Üniversitesi Yurtlar Yönetmeliği, 2 Mart 2023 tarihli ve 32120 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan bir karar ile kaldırıldı. Yönetmeliğin kaldırılmasına müteakiben 8 Şubat 2023 tarihli ve 2023/05 sayılı Üniversite Yönetim Kurulu toplantısında Boğaziçi Üniversitesi Öğrenci Yurtları Yönergesi kabul edildi.

Yeni belge ile eskisini karşılaştırdığımızda birçok değişiklik yapılmış olduğu göze çarpıyor. Üniversite bileşenleri için ise bu değişiklikler ciddi bir endişe uyandırdı. Boğaziçili ve aynı zamanda yurt sakini olan bir öğrenci¹ ile konuşarak endişelerinin sebeplerini konuştuk ve bu değişikliğin olası sonuçlarını inceledik.

Merkezileşme

Belgeleri incelediğimizde kurum ve makamların yapısına, usullerine dair büyük farklılıklar içerdiğini fark ediyoruz. Bunlardan ilki, mesela, Yurtlar Komisyonun üyelerinin hepsinin yeni yönerge ile tamamen atanmış Rektöre bağlı olarak belirlenmesi. Rektörlerin yapması gereken ilk işlerden biri kadrolarını belirlemek oluyor. Rektör Yardımcısı ve Genel Sekreter bu kadrolardan ikisi. Eski yönetmeliğe göre bu ikisi doğrudan Yurtlar Komisyonunun bileşeni değilken yeni yönergeye göre doğrudan komisyon üyesi olacaklar. Kaldı ki komisyonun tüm diğer üyeleri de atamaları Rektör’e doğrudan bağlı olarak. Tek bir makama bağlı, merkezileşmiş bir yönetim sistemi yaratılmış.

Konuştuğumuz öğrenci, bu nedenlerle üniversitenin kayyumun oyun alanı haline getirildiğini düşündüğünü belirtti.

Baskı ve cezalandırma korkusuna dayalı sindirme

Türkiye’deki güncel siyasi rejim ile büyük bir benzerliğe sahip bu merkezileşmiş yeni sistemin öğrenciler için baskı ve cezalandırma korkusu doğurmaması imkansız! Dolayısıyla bunu da öğrenci muhalefetine karşı bir sindirme politikası olarak değerlendirebiliriz.

Bu savın temelinde disiplin işlemlerini yürütmek üzere tanımlanmış olan Disiplin Komisyonunun -bir önceki anlatıldığı üzere- her elemanı Rektör’e bağlı olarak  gelen Yurtlar Komisyonu tarafından oluşturuluyor olması. Yani, kayyum Rektör’ün kadrosu kayyum Rektör’e karşı söz üreten öğrenciler hakkında soruşturma yürütecek ve cezalandıracak. Tarafsız  sayılamayacak bu sistemin olası etkileri arasında örgütlenme, ifade özgürlüğü ve barınma hakkı bağlamında ihlaller olacaktır.

Konuştuğumuz öğrenci, muhalif öğrencilerin ciddi bir baskı ile karşılaşma ihtimalinin varlığından dolayı kendisinin de çekince duyduğunu aktardı. Ek olarak, sosyal medya ve görsel medya paylaşımlarının yeni yönetmelikte yurttan çıkarma gerekçesi olarak sayılabilmesinin önünü açan eklemeyi de hatırlatarak kendi dahil birçok arkadaşının barınma hakkının bu düzenleme ve artırılan disiplin suçu tanımları üzerinden ihlal edilebileceğinden endişeleniyor.

Nerede Boğaziçi’nin ilke ve değerleri

Boğaziçi Üniversitesi, Vizyon-Misyon ve Değerleri başlıklı yazıda kendini “Akılcı ve eleştirel düşünceyi özendiren”, “Öğrenci odaklı”, “Yönetimde ve akademik yaşamda özerk, özgürlükçü, demokratik ve katılımcı,” olarak tanımlamasının yanı sıra bağlı bulunduğu devletin hukuki metinleri gereği siyasal görüşlere saygılı olmak yükümlülüğündedir. Buna ek olarak, temel hak ve hürriyetler arasında saydığımız barınma, eğitim, ifade özgürlüğü ve örgütlenme haklarına saygılı, bunların gelişmesini ve teslimini sağlamakla yükümlüdür. Buna rağmen yapılmış düzenlemeler kapsamında yeni yönergeyi birçok anlamda kısıtlayıcı ve birçok hakkı tehdit eder bir düzenleme olarak nitelendirmek güç değil.

Konuştuğumuz öğrenci “Melih Bulu’nun, hatta ilk kayyum Mehmed Özkan’ın atandığı günden beri yönetim tarafından üniversite ilke ve değerlerine sadık bir metnin kaleme alınmadığını ifade etti.. Kayyumlar görevlerinden alınmadığı sürece de bu durum ancak kötüleşerek devam edecektir, diye düşünüyorum.” diyerek soruna tespit etmesinin de ötesinde bu sorunun nedenini ve çözümünü de dile getirdi.. Merkezi ve otoriter bir kurum haline getirilen Rektörlük bugün (ve özerkliği sağlanmadığı müddetçe bu haliyle devam edecek şekilde) öğrencileri hak ihlallerine maruz bırakıyor ve bırakmakla tehdit ediyor.

Yönetmelik Değişiklik İzleme Belgesi

¹ Metnin ileriki bölümlerinde açıklanacak olan güvenlik riskleri sebebiyle konuştuğumuz kişiden metin boyunca “öğrenci” lafzı ile bahsedeceğiz.